Yutma Terapisi, yutma sorunu yaşayan bireyler için uygulanan tüm tedavi metotlarını içermektedir. Yutma zorluğu sorunu yaşayan hastalar için uygulanan yutma terapisi öncesinde hasta detaylı bir şekilde hem fiziksel hem de nörolojik olarak muayene edilmektedir.
Yutma zorluğuna neden olan tüm faktörlerin tespit edilmesi açısından ve yutma terapisinin uygulanması ile ilgili bu alanda uzman bir doktor ile görüşülmesi gerekmektedir. Yutma bozukluğu öncesinde hastanın yaşamış olduğu psikolojik veya fiziksel hastalıklar tespit edilmektedir.
Bu durum yutma terapisi için hangi tekniğin kullanılması gerektiğini bulmak adına da oldukça önemlidir. Yutma bozukluğu sorununun altında pek çok farklı neden bulunabilmektedir. En çok eksik dişler, psikolojik sorunlar, tükürük akımları, yemek borusu girişindeki kapakçık sorunları, mide kapakçık sorunları, takma dişler yutma sorunu yapabilmektedir.
Yutma Sorununun Belirtileri Nelerdir?
- Yemeklerin uzun süreli olarak çiğnenmesi
- Yutmak için çok uzun süre harcanması
- Yemek yeme veya içecek içme sırasında kusma yaşanması
- Yemek yerken sürekli tıkanarak öksürme
- Yeme ve içme sırasında hırıltılı bir şekilde ses çıkartma
- Yemekten sonra nefes almada zorlanma
- Yemek yerken yemeğin ağızdan taşması ve dökülmesi
- Yemeğin ağzı içinde birikmesi ancak yutulmaması
- Yemek yenmesine rağmen kilo vermede hızlı bir artış olması
- Dehidrasyon gelişmesi
- Yemek yemek istenmesine rağmen yutamama
- Yemek yerken boğulma hissi
- Çiğnenen yemeklerin ağız içine yapışarak kalması
Yutkunma Zorluğu Çeşitleri Nelerdir?
Yutkunma zorluğu hastalığı üç farklı kategori altında incelenebilmektedir.
Oral Disfaji
Bu çeşit yutkunma zorluğu yaşayan bireyler genellikle inme sonrası dilin güçsüzleşmesine bağlı olarak zorluk yaşamaktadır. Nörolojik sorunlar yaşayan bireylerde görülen Oral Dsifaji yutkunma zorluğu sorunu yiyeceklerin çiğnenmesinde zorluk yaşanmasına neden olabilmektedir.
Faringeal Disfaji
Bu çeşit yutma problemi oluşan hastalarda boğaz bölgesindeki sorunlardan dolayı zorluk yaşanabilmektedir. Boğazda oluşan sorunları ise sinirler tetiklemektedir. Bu da nörolojik sorunlar içerisinde değerlendirilmektedir. Genellikle yutma sorunu yaşayan hastalar Parkinson hastası ya da felçli hastalar olarak tanımlanmaktadır.
Özofageal Disfaji
Özofageal Disfaji yutkunma sorunu olan kişilerde yemek borusunda sıkıntı görülmektedir. Genellikle tıkanma ve nefes almada sorun yaşayan bireyler Özofageal Disfaji yutkunma sorunu içerisinde değerlendirilmektedirler. Cerrahi bir prosedür olarak incelenen Özofageal Disfaji sorunu yemek borusunda aşırı tahriş belirtisi ile kendini göstermektedir.
Bunlar dışında psikolojik etkenler de yutma sorununa sebep olabilmektedir. Yutma terapisinin sağlıklı bir şekilde uygulanabilmesi için sorunun nedeninin teşhis edilmesi ve kaynağının bilinmesi gerekmektedir. Diş problemlerinden kaynaklı olarak oluşan yutma bozukları en sık görülen rahatsızlıklar içerisinde yer almaktadır.
Yutma bozukluğu ve zorluğu yaşayan kişilerin tedavisi öncesinde pek çok test yapılmaktadır. Dil ve konuşma testi dışında yutma çalışması gibi pek çok tetkikler de uygulanabilmektedir. Yutma sorununun erken teşhis edilmesi motor becerilerinin ve kasların yeniden güçlenmesi açısından oldukça önemlidir.
Yutma Terapisi Nasıl Uygulanır?
Yutma terapisi uzman nefes terapistleri eşliğinde yapılmaktadır.
Yutma bozukluğu sorunu için pek çok farklı terapi tekniği kullanılmaktadır. Her birinin başarı oranı oldukça yüksek olan yutma terapisi çeşitleri hastanın sorunlarına göre tercih edilerek uygulanmaktadır. Yutma sorunu yaşayan bireylerde farklı bir hastalığın tetiklemesi sonucu yutmada problem yaşanıyor ise ona uygun bir tedavi yöntemi seçilmektedir.
Diyet Modifikasyonu Yöntemi
Hastanın güvenli bir şekilde yutmasını sağlayan bir yöntemdir. En çok tercih edilen yutma terapisi yöntemi olarak bilinmektedir. Hastanın ihtiyacına yönelik olarak metotlar eşliğinde uygulanmaktadır.
Telafi Edici Manevra Yöntemi
Pozisyonel yutma tekniği olarak da bilinen bu yutma terapi çeşidinde yiyeceklerin daha kolay ve güvenli bir şekilde yutulması öğretilmektedir.
Dolaylı Yöntemler
Yutma alışkanlığı olmayan veya yetersiz olan bireyler için hem ağız hem de yüz motor becerilerinin yeniden geliştirilmesi sağlanmaktadır.
Duyusal Uyarma Yöntemi
Hastanın ağız boşluğundaki duyusal farkındalığın artması için çeşitli metotlar kullanılmaktadır. Bu yöntem de oral fazda zor geçişi azaltmak hedeflenmiştir. Yutma refleksinin artması için sinirlerin uyarılması sağlanmaktadır.
Doğrudan Yöntemler
Yutmak için kullanılması gereken kasların geliştirilmesi için refleks odaklı olarak uygulanan bir tedavi yöntemidir. Sinirlerin uyarılmasını sağlayarak yutma için çalışan kasların güçlenmesi hedeflenmektedir.
Elektriksel Uyarı Yöntemi
Yutma için ihtiyaç duyulan kasların uyarılarak rehabilite edilmesi sağlanmaktadır. Bu yöntem sayesinde kaslar güçlenip ve motor becerisinin kontrolü sağlanmaktadır. Elektriksel uyarı yöntemi yutma terapisi çeşitleri içinde en yüksek başarı oranına sahip olan yöntemdir.